28 mei 2015
Geachte dames en heren,
Het meinummer van het Geneesmiddelenbulletin zal de volgende week in druk en op de website verschijnen.
Het hoofdartikel gaat over geneesmiddelengeïnduceerde draaiduizeligheid. Duizeligheid is een frequent gemelde klacht in de huisartsenpraktijk die het gevolg kan zijn van diverse lichamelijke en psychische aandoeningen. Draaiduizeligheid is een vorm waarbij patiënten last hebben van een draaiend of slingerend gevoel. De oorzaak van draaiduizeligheid is gelegen in een stoornis van het evenwichtsorgaan in het vestibulaire systeem. Geneesmiddelen kunnen ook draaiduizeligheid veroorzaken en de wetenschappelijke onderbouwing van deze bijwerking wordt in dit artikel uiteengezet. Deze onderbouwing komt over het algemeen uit de lagere categorieën van wetenschappelijke bewijs.
Van de volgende middelen zijn er aanwijzingen dat deze draaiduizeligheid kunnen veroorzaken: de antibiotica behorende tot de aminoglycosiden, de malariamiddelen (met name mefloquine), en de anti-epileptica pregabaline en lacosamide. Voor de praktijk is het van belang dat als een patiënt zich meldt met klachten over draaiduizeligheid, geneesmiddelen ook als mogelijke oorzaak dienen te worden overwogen. Voor andere en toekomstige gebruikers is het van belang dat artsen, apothekers en patiënten vermoede bijwerkingen melden op een zo adequaat mogelijk manier, dat wil zeggen met onder meer informatie over de mogelijke tijdsrelatie, comedicatie of andere mogelijke oorzaken.
In de prikbordrubriek Opnieuw bezien wordt de vraag of een door de industrie gesponsorde meta-analyse van onderzoeken naar de werkzaamheid van oseltamivir (Tamiflu®) bij influenza een ander licht werpt op dezelfde feiten ontkennend beantwoord. Behalve een vermindering van de duur van de klachten, een mogelijk vermindering van ziekenhuisopnamen en een verhoogd risico op bijwerkingen, is geen werkzaamheid aangetoond. Dit is wel een mager en zeer bedenkelijk resultaat nu de fabrikant al ruim 12 jaar een handelsvergunning voor oseltamivir heeft en vele miljarden euro’s omzet heeft behaald.
In rubriek Let op! wordt het risicominimalisatieplan dat is bedoeld om de bijwerkingen van het antidepressivumagomelatine (Valdoxan®) te beperken of te voorkomen, besproken. Het plan heeft de fabrikant in samenwerking met het CBG opgesteld. De enige manier echter om de risico’s te vermijden is het middel niet voor te schrijven en niet te gebruiken, aangezien van agomelatine geen werkzaamheid is aangetoond en er wel ernstige bijwerkingen kunnen optreden. Een dergelijk middel heet een nocebo.
In de rubriek Nieuwe onderzoeken wordt aandacht besteed aan hormonale suppletietherapie (HST) in de (post)menopauze en de daarmee gepaard gaande risico’s. Deze betreffen een toename van cardiovasculaire en kwaadaardige aandoeningen. In het in de rubriek besproken onderzoek wordt aannemelijk gemaakt dat ookovariumcarcinoom tot de mogelijke risico’s van HST behoort. Ovariumcarcinoom is een betrekkelijk zeldzame aandoening, maar wordt vaak pas in een laat stadium ontdekt en heeft dan een slechte prognose.
In de rubriek Promotionele activiteiten wordt aandacht besteed aan Tien mythen over de farmaceutische industrie die door de Deense internist en hoogleraar Peter Gøtzsche zijn opgesteld in zijn boek ’Deadly medicines and organised crime’. Doorbraken komen voort uit door de industrie gesponsord onderzoek, is mythe nummer 4. Er zijn talloze voorbeelden en artikelen waaruit blijkt dat dit veel minder vaak het geval is dan de farmaceutische industrie ons wil doen geloven. Mythe 4 zou beter kunnen worden omschreven als: Doorbraken komen meestal niet voort uit door de industrie gesponsord onderzoek.
Ons Franse zusterblad La Revue Prescrire heeft een Gouden Pil toegekend aan cargluminezuur, een geneesmiddel voor een zeldzame stofwisselingsziekte (weesgeneesmiddel). Ook heeft het enkele eervolle onderscheidingen verleent, met name voor weesgeneesmiddelen.
Ten slotte wordt in de rubriek Website van de maand de website www.excedrin.nl besproken. Het daarin aangeprezen Excedrin® is een product voor de behandeling van migraine en bevat acetylsalicylzuur, paracetamol en coffeïne. Het is twijfelachtig of het middel beter werkt dan placebo, de combinatie is niet nieuw en is duurder dan bestaande middelen waarvan wel werkzaamheid is aangetoond.
met vriendelijke groet,
dr D. Bijl, arts-epidemioloog/hoofdredacteur
Redactie Geneesmiddelenbulletin
Domus Medica
Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht
tel. 030-2823153 of 030-2823360 (secretariaat)
Mob 06538 06548
