Yaz: de pil waar je mee doorgaat

In Gebu 2008; 42:108-109 is over de reclamecampagne van het orale anticonceptivum met ethinylestradiol/drospirenon (Yaz®) het volgende geconcludeerd: ‘Een stevige promotiecampagne voor Yaz® moet waarschijnlijk het gebrek aan solide en onafhankelijk wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit compenseren’.
In de eerste uitgave van Vrouwendokter, een nieuwsbrief die mede mogelijk wordt gemaakt door Bayer Schering Pharma, de producent van het ethinylestradiol/drospirenonbevattende oraal anticonceptivum, en uitgegeven door een medisch communicatiebedrijf, worden huisartsen en gynaecologen door een wetenschapsjournalist en een senior medisch adviseur op de hoogte gebracht van bloedstolling en de pil. [1] Aangegeven wordt dat van een ander anticonceptivum met de combinatie ethinylestradiol/drospirenon (Yasmin®) in twee grote onafhankelijke niet-gepubliceerde onderzoeken in Europa en de Verenigde Staten (VS) bij in totaal 125.000 vrouwen is vastgesteld, dat dit anticonceptivum een vergelijkbaar risico op veneuze trombose geeft als andere combinatiepillen waaronder die van de tweede generatie. Dit zijn geruststellende gegevens, zo zou men kunnen veronderstellen.
De fabrikant was echter ongetwijfeld op de hoogte van twee in augustus 2009 wel gepubliceerde onderzoeken naar het risico op veneuze trombose, uitgevoerd door onafhankelijke onderzoekers. Daarin werd vastgesteld dat anticonceptiva met cyproteron (merkloos, Diane-35®, Minerva®), desogestrel (Marvelon®, Mercilon®), drospirenon en gestodeen (merkloos, Femodeen®, Minulet®, Triodeen®) meer aanleiding tot trombose gaven dan anticonceptiva met levonorgestrel (bv. merkloos, Microgynon 30®, Stediril 30®) (Gebu 2009; 43: 105-106). [2 3] Deze onderzoeken bevestigen de eerste keus voor een oraal anticonceptivum met levonorgestrel (Gebu 2008; 42: 99-105), maar staan haaks op de in Vrouwendokter uitgedragen boodschap.
De effectiviteit van medische communicatie door communicatiebureaus staat of valt niet met de juistheid van de aangeboden informatie, maar met de manier waarop de boodschap die men wil overbrengen wordt gepresenteerd. Het is niet ondenkbaar dat de marketingafdeling van de fabrikant de tien promotionele tips voor de farmaceutische industrie uit 1999 nog in de boekenkast heeft staan en deze opnieuw op hun bruikbaarheid heeft getoetst en akkoord heeft bevonden. Tip vijf (Gebu 1999; 33: 23-24) luidt: ‘Noem geen enkel onderzoek waarin sterfte voorkwam of ernstige bijwerkingen optraden in de actief behandelde groep. Laat publicatie daarvan, indien mogelijk, achterwege.’ Dat lijkt hier te zijn gebeurd. De publicaties kunnen niet aan de aandacht zijn ontsnapt, aangezien ze in het augustusnummer van het British Medical Journal in papiervorm zijn gepubliceerd (de elektronische versie was er al eerder) en men in hetzelfde nummer van de nieuwsbrief publicaties uit augustus 2009 aanhaalt.
In de meest recente reclamezending, waarin men een ‘anticonceptiepocketcardset’ kan aanvragen, wordt eveneens met geen woord gerept over deze onderzoeken. In de VS heeft de fabrikant tweemaal een waarschuwing van de registratieautoriteit gekregen vanwege misleidende reclame-uitingen en afwijkende kwaliteitscontrole van drospirenonbevattende anticonceptiva (Gebu 2010; 44: 1). Ondanks deze waarschuwing lijkt het er op dat de fabrikant doorgaat met deze praktijken.