www.selsun.nl

’Selsun: bewezen effectief bij roos en schimmel’ kopt de website www.selsun.nl van Sanofi Consumer Health Care. Op elke volgende webpagina wordt deze uitspraak ten minste twee keer ondersteund door een op een keurmerk lijkende afbeelding waarin ’klinisch bewezen effectief’ staat. De boodschap is duidelijk, de onderbouwing ontbreekt echter, de website vermeld slechts een tevredenheidsonderzoek bij consumenten. Is er wel bewijs voor de werkzaamheid van dit geneesmiddel?

Achtergrond. Selsun® bevat 25 mg seleensulfide per ml. Seleensulfide is een antimycoticum en is geregistreerd voor de symptomatische behandeling van seborroe (overmatige talgafscheiding) van de hoofdhuid en pityriasis versicolor. Seleensulfide is zonder recept bij de apotheek of de drogist te koop.¹ Roos is een lichte vorm van seborroïsch eczeem waarbij door de overmatige talgafscheiding huidschilfers samenklonteren. De samenstelling van de talgsecretie van de mens met roos maakt het een ideale voedingsbodem voor de gist Pitysporum ovale.^{2 3} Daarom helpt elke anti-roosshampoo alleen palliatief en niet curatief. De aandoening komt terug als men het gebruik van de shampoo staakt. Pityriasis versicolor is een gistinfectie van de huid en kan verspreid over het lichaam voorkomen.³ Versicolor duidt op het feit dat de kleur van de huid en de aandoening is omgekeerd: er zijn witte plekken op een verder gepigmenteerde achtergrond.

De diagnose Pityriasis versicolor zal initieel vrijwel altijd door een arts worden gesteld en vervolgens behandeld.⁴ Roos is door patiënten zelf te herkennen en te behandelen. Omdat de website op patiënten is gericht, wordt in dit artikel alleen de werkzaamheid van seleensulfide bij roos besproken.

De zelfzorgstandaard ’Hoofdroos’ van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP) vermeldt als eerste keus voor behandeling een shampoo met zinkpyrithion (in verschillende vrij verkrijgbare antiroosshampoos, bv. Head & Shoulders®), en als deze onvoldoende helpt een shampoo met seleensulfide. Is de roos hardnekkig dan kan ketoconazolshampoo (merkloos, Nizoral®) worden gebruikt, maar dit is een receptgeneesmiddel en kan alleen door de arts worden voorgeschreven, maar wordt niet vergoed.⁵ De website thuisarts.nl van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) meldt zowel zinkpyrithion- als seleensulfideshampoos als optie voor zelfbehandeling, maar geeft niet aan of één van beide de voorkeur verdient.

Onderzoek. Gerandomiseerde onderzoeken naar de werkzaamheid van seleensulfide bij roos zijn vrijwel niet gepubliceerd en zijn niet recent. In één gerandomiseerd dubbelblind onderzoek uit 1993 werd een shampoo met seleensulfide 2,5% vergeleken met een ketoconazolshampoo (2%) en placebo. De werkzaamheid werd door de onderzoekers visueel beoordeeld en ingedeeld naar ernst van de roos en ook werd de aanwezigheid van gistcellen in een hoofdhuidpreparaat met de microscoop onderzocht. In totaal werden 246 patiënten onderzocht (97, 100 en 49 pat. werden 4 weken behandeld met resp. ketoconazol, seleensulfide en placebo). Na vier weken was de ernst van de roos in alle groepen afgenomen, maar minder in de placebogroep (resp. 73, 67 en 45%). Het aantal patiënten met detecteerbare gistcellen was na vier weken afgenomen in de ketoconazol- en seleensulfidegroepen (resp. 59 en 48%), in de placebogroep was het aantal toegenomen met 11%.⁶ Het artikel vermeldt geen gegevens over de statistische analysen.

Conclusie. Seleensulfideshampoo is volgens de zelfzorgrichtlijn één van de behandelmogelijkheden bij hoofdroos. Opvallend is dat er nauwelijks onderzoek is gepubliceerd dat deze keuze ondersteunt. Het gepubliceerde onderzoek laat zien dat seleensulfide werkzaam is bij hoofdroos, maar toont dit onvoldoende aan omdat goede gegevens over statistische analyse ontbreken. De ’klinisch bewezen effectiviteit’ die op de website www.selsun.nl zo prominent wordt vermeld, is dus slechts een reclameboodschap zonder veel wetenschappelijke waarde. Verwarrend is echter dat gezaghebbende mededelingen van artsen en apothekers over het voorschrijven van antiroosmiddelen de effectiviteit impliciet wel suggereren. Er is dus het nodige werk te verrichten door deze groepen.