Voorkomen NSAID's Alzheimer?

Achtergrond. De resultaten van eerder observationeel onderzoek naar de relatie tussen het gebruik van niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen (NSAID's) en het ontstaan van de ziekte van Alzheimer waren niet eenduidig. De resultaten van een recent gepubliceerd Nederlands onderzoek dragen wel bij aan het beantwoorden van de vraag naar de aard van deze relatie.1

Methode. Een langlopend prospectief cohortonderzoek bij bewoners van de Rotterdamse wijk Ommoord diende onder meer om na te gaan of er een verband bestond tussen de kans om de ziekte van Alzheimer dan wel vasculaire dementie te krijgen en het eerdere gebruik van NSAID's (geen salicylaten). Bijna 7.000 55-plussers (45%: 55-65 jaar, 33%: 66-75, 22%: >75 jaar), die bij het begin van het onderzoek geen tekenen van dementie vertoonden, werden gemiddeld zeven jaar gevolgd. Halverwege en aan het eind van de onderzoeksduur werden zij opnieuw onderzocht op dementie. Op basis van aflevergegevens van apotheken werd vervolgens van alle deelnemers vastgesteld gedurende hoeveel maanden zij tijdens de looptijd van het onderzoek (1991-1998) NSAID's hadden gebruikt. Het ging om 24.000 recepten, waarvan het in 83% van de voorschriften diclofenac, ibuprofen of naproxen betrof.

Resultaat. Bij 394 deelnemers werd via een uitgebreid protocol met aanvaarde diagnostische criteria dementie vastgesteld; bij 293 mensen betrof het de ziekte van Alzheimer, bij 56 mensen vasculaire dementie en bij 45 mensen andere typen van dementie. Bij alle berekeningen corrigeerde men voor factoren die het uitgangsrisico van dementie beïnvloeden, zoals leeftijd, geslacht en roken. Het relatieve risico (RR) om bij gebruik van een NSAID de ziekte van Alzheimer te krijgen, vergeleken met niet-gebruikers, was 0,95 (95%BI=0,70-1,29) voor personen bij wie het gecumuleerde gebruik van een NSAID minder dan één maand bedroeg. Bij een gecumuleerd gebruik tussen 1 en 24 maanden was het RR 0,83 (95%BI=0,62-1,11) en voor een gecumuleerd gebruik langer dan 24 maanden bedroeg het RR 0,20 (95%BI=0,05-0,83). Deze grote (relatieve) risicoreductie voor langdurige gebruikers gold voor elke leeftijdsgroep. Er werd geen verschil in risicoreductie vastgesteld tussen personen die dagelijks méér of minder dan één standaarddosis (defined daily doses) hadden gebruikt. Er werd geen verband gevonden tussen het gebruik van NSAID´s en het risico van vasculaire dementie.

Conclusie onderzoekers. Langdurig gebruik van NSAID's (geen salicylaat) in een preklinische fase van de ziekte van Alzheimer kan bescherming geven tegen het ontstaan ervan, maar voorkomt geen vasculaire dementie. Deze bevinding is verenigbaar met de hypothese dat een ontstekingsmechanisme een rol speelt bij de pathogenese.