Veel minder heupfracturen bij gebruik van heupbeschermers

Achtergrond. Heupfracturen komen bij fysiek kwetsbare ouderen frequent voor en gaan gepaard met een aanzienlijke morbiditeit en mortaliteit.1 2 Het risico van heupfracturen kan zijn verhoogd door osteoporose, maar ook door bewegingsinstabiliteit, het gebruik van medicijnen die het reactievermogen verminderen, of een verminderd gezichtsvermogen. Wanneer er sprake is van osteoporose leidt chronische behandeling met bisfosfonaten, zoals alendronaat, etidronaat en risedronaat, tot een afname van het aantal heup- en wervelfracturen met 30-50%.3-6 Deze risicoreductie wordt in klinisch onderzoek na 1-1,5 jaar behandeling waargenomen.3 4 6 Bij ouderen met een normale botmineraaldichtheid hebben bisfosfonaten geen significant positief effect.4 6
In 1993 werd de effectiviteit beschreven van externe heupbeschermers ter voorkoming van een heupfractuur bij ouderen in Deense verzorgingstehuizen.7 Vanwege het open karakter van het onderzoek en de grootte van het waargenomen effect, >50% reductie van heupfracturen, werden de resultaten met enige reserve ontvangen. Recent zijn de resultaten gepubliceerd van een groot gerandomiseerd onderzoek naar het effect van heupbeschermers bij Finse bejaarden.8 9

Methode. In 22 Finse verzorgingstehuizen werden ambulante bewoners geselecteerd die ouder waren dan 70 jaar en met ten minste één gemakkelijk herkenbare risicofactor voor heupfracturen, zoals een eerdere val of heupfractuur, bewegingsinstabiliteit, een verminderd gezichtsvermogen, of het gebruik van medicijnen die het reactievermogen negatief beïnvloeden.8 De verzorgingstehuizen werden 1:2 gerandomiseerd voor het al dan niet gebruiken van heupbeschermers door de bewoners. Voor het gebruik van de heupbeschermers werden 650 bewoners en voor de controlegroep werden 1.075 bewoners gerandomiseerd. Na het randomiseren weigerden resp. 204 en 94 bewoners deelname aan het onderzoek. Vanwege de hoge leeftijd van de bewoners was het, wanneer deelnemers door overlijden, immobiliteit, een heupfractuur of om andere redenen het onderzoek verlieten, toegestaan om nieuwe deelnemers tot het onderzoek toe te laten. In de heupbeschermers- en in de controlegroep verlieten resp. 219 en 438 deelnemers het onderzoek en werden 207 en 167 nieuwe personen toegelaten. Alle deelnemers werden in de 'intention-to-treat'-analyse meegenomen voor de periode dat zij daadwerkelijk hadden deelgenomen. De primaire uitkomstmaat was het aantal heupfracturen. Secundaire uitkomstmaten waren het totaal aantal vallen, het aantal vallen per tijdseenheid en het aantal dagen dat de heupbeschermers werden gedragen.

Resultaat. De heupbeschermers werden gemiddeld op 48% van de dagen gedragen. Tijdens de vervolgperiode werden in deze groep 1.404 vallen gerapporteerd, waarvan 1.034 vallen tijdens het dragen van de beschermers. In totaal kregen in de heupbeschermersgroep 13 deelnemers een heupfractuur tegen 67 personen in de controlegroep. Dit kwam overeen met resp. 21,3 en 46,0 heupfracturen per 1.000 patiëntjaren (RR 0,4 [95%BI=0,2-0,8]). Het risico van andere fracturen verschilde niet significant tussen de twee groepen.
Tijdens het dragen van de heupbeschermers kregen vier deelnemers een heupfractuur. Negen deelnemers kregen een heupfractuur in de tijd dat de beschermers niet werden gedragen. Het relatief risico tijdens het dragen van de beschermers bedroeg 0,2 [95%BI=0,05-0,5]. Om één heupfractuur per jaar te voorkomen moesten 41 ouderen de heupbeschermers gebruiken (NNT 41 [95%BI=25-115]).

Conclusie onderzoekers. Het dragen van externe heupbeschermers door fysiek kwetsbare ouderen kan het risico van heupfracturen significant reduceren.

<hr />