Medicines Safety Update, het bijwerkingenbulletin van de Australische registratieautoriteit Therapeutic Goods Administration (TGA), heeft opnieuw aandacht besteed aan het bijwerkingenprofiel van varenicline (Champix®).1 Varenicline is geregistreerd voor het stoppen met roken bij volwassenen en is in Australië in januari 2008 op de markt gebracht. Sindsdien zijn ruim 900.000 voorschriften voor varenicline afgeleverd. Het middel maakt deel uit van een ondersteunings- en counselingprogramma voor het stoppen met roken in Australië.
Tot mei 2010 heeft de TGA 1.025 meldingen van vermoedelijke bijwerkingen op varenicline ontvangen, waarvan 691 (67%) psychiatrische symptomen, zoals depressie, agitatie, angst, veranderde stemming en agressie. Er waren 206 meldingen van suïcidegerelateerde incidenten door mensen die varenicline gebruikten, waaronder 15 geslaagde suïciden.
TGA herinnert gezondheidswerkers aan deze mogelijke bijwerkingen en adviseert deze te bespreken met patiënten die varenicline (overwegen te) gebruiken. Gezondheidswerkers dienen patiënten en hun familie te adviseren over hoe deze mogelijke bijwerkingen zijn te herkennen en hoe ermee dient te worden omgegaan.
TGA vraagt gezondheidswerkers opnieuw om vermoedelijke bijwerkingen van varenicline te blijven melden en daarbij ook de psychiatrische voorgeschiedenis van patiënten te vermelden.
Bij het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb waren tot eind april 2011 492 meldingen van bijwerkingen op varenicline ontvangen (www.lareb.nl). Daarvan waren 170 meldingen in de rubriek ’psychisch’. Er waren 17 meldingen van depressie, 15 van zelfmoordgedachten en er waren drie zelfmoordpogingen.
Varenicline heeft in (een addendum op) de NHG-Standaard ’Stoppen met roken’ een vergelijkbare plaats gekregen als nortriptyline (merkloos, Nortrilen®) of bupropion (Zyban®) als tweedekeuzemiddel na nicotinevervangende middelen.2
Plaatsbepaling
In Gebu 2008; 42: 25 is al eerder aandacht besteed aan mogelijke bijwerkingen van varenicline, zoals suïcidale gedachten en agressief of labiel gedrag. In Gebu 2008; 42: 78 zijn vermoedelijke bijwerkingen, zoals epileptische aanvallen, myocardinfarcten en visusproblemen, besproken. De Amerikaanse registratieautoriteit Food and Drug Administration (FDA) heeft in het laatste kwartaal van 2007 meer meldingen van ernstige vermoedelijke bijwerkingen betreffende varenicline dan van welk ander geneesmiddel dan ook.3 De meldingen omvatten naast de al eerder beschreven suïcidale gedachten, psychosen en agressieve gedachten ook tot nu toe nog relatief onbekende bijwerkingen zoals meldingen van verwondingen door (verkeers)ongelukken en valincidenten, verstoring van de visus of het cardiale ritme, epileptische aanvallen, tremoren, spasmen, (allergische) huidreacties en ernstige huidreacties, zoals het stevens-johnsonsyndroom. In de Verenigde Staten mogen piloten en bus- en vrachtwagenchauffeurs vanwege deze bijwerkingen varenicline niet langer gebruiken.
Literatuurreferenties
1. Anoniem. Varenicline (Champix): an update. Australian Prescriber 2010; 33: 120.
2. Wiersma Tj, et al. Addendum bij de NHG-Standaard Stoppen met roken. Huisarts Wet 2011; 54: 156-157.
3. US pilots told not to use Champix. Scrip world pharmaceutical news 2008; 66(3365): 20.
