Risedronaat (Actonel®), behandeling ziekte van Paget

In deze rubriek worden geneesmiddelen besproken, kort nadat ze in de handel zijn gebracht. De plaatsbepaling kan meestal slechts voorlopig zijn omdat nog relatief weinig bekend is over de veiligheid en effectiviteit. Wanneer nieuwe gegevens daartoe aanleiding geven, komen wij op de eerste bespreking terug.
De pictogrammen betekenen: + +: een belangrijke uitbreiding van het farmacotherapeutisch arsenaal, +: een nuttig product, + -: een product met twijfelachtig nut, of een product waarvan de waarde nog niet goed kan worden beoordeeld, -: een product zonder toegevoegde waarde, - -: een product met extra risico's dat niets toevoegt aan de behandelingsmogelijkheden.
De prijzen zijn berekend aan de hand van de Z-Index van november 2000, vergoedingsprijzen excl. BTW.

Risedronaat       
Actonel® (Procter&Gamble BV)
Omhulde tablet 30 mg
behandeling ziekte van Paget

Risedronaat is het vijfde bisfosfonaat dat in Nederland in de handel komt. Het middel is geregistreerd voor 'de behandeling van de ziekte van Paget'.1
Werkingsmechanisme. De ziekte van Paget is een lokale botziekte die wordt gekenmerkt door een versterkte afbraak van botweefsel, gevolgd door een abnormaal sterke botaanmaak. De serumconcentratie van alkalisch fosfatase (AF, een indicator voor botaanmaak) en de verhouding hydroxyproline/creatinine in de urine (een indicator voor botafbraak) zijn meestal verhoogd. Door adsorptie aan hydroxyapatiet hebben bisfosfonaten een remmend effect op de door osteoclasten gemedieerde botresorptie. Daarnaast wordt aangenomen dat bisfosfonaten een rechtstreeks effect op de osteoclasten hebben. Bisfosfonaten kunnen bij de ziekte van Paget de omvang van de osteolytische laesies en de pijnklachten verminderen.
Klinisch onderzoek. Vergelijkend onderzoek tussen risedronaat en tiludronaat, het enige andere bisfosfonaat dat in Nederland voor de ziekte van Paget is geregistreerd, is niet uitgevoerd.
In een 12 maanden durend gerandomiseerd dubbelblind vergelijkend onderzoek van risedronaat (30 mg/dag gedurende 2 maanden, gevolgd door 4 maanden placebo) en etidronaat (400 mg/dag gedurende 6 maanden) was de mediane tijd tot het bereiken van een normale AF-serumconcentratie significant korter in de risedronaatgroep (91 dagen vs. >360 dagen; p<0,001).2 Gedurende het onderzoek hadden 44 van de 60 patiënten (73%) in de risedronaatgroep op enig tijdstip een normalisatie van de AF-serumconcentratie, vergeleken met 9 van de 60 patiënten (15%) in de etidronaatgroep (p<0,001). Na 12 maanden hadden 33 van de 53 (62%) patiënten in de risedronaatgroep en 5 van de 50 (10%) patiënten in de etidronaatgroep nog een normale AF- serumconcentratie. In de risedronaatgroep was 12 maanden na aanvang van het onderzoek bij een groter deel van de patiënten de verhouding hydroxyproline/creatinine in de urine genormaliseerd en was de duur tot aan het bereiken van normalisatie korter (mediaan 31 dagen vs. 182 dagen; p<0,001). In vergelijking met etidronaat ging de hogere effectiviteit van risedronaat ten aanzien van de verlaging van de indicatoren voor de botombouw echter niet gepaard met een significant grotere vermindering van de pijnklachten.
Op basis van onderzoeken bij patiënten met een matige tot zeer ernstige vorm van de ziekte van Paget die uitsluitend met risedronaat3-5 of met tiludronaat6 7 werden behandeld, zijn er geen aanwijzingen dat de klinische effectiviteit van de twee middelen verschilt.
Bijwerkingen. Bisfosfonaten dienen, vanwege hun lage intestinale absorptie, op de nuchtere maag met water te worden ingenomen. Mede hierdoor vormen maag-darmklachten de belangrijkste bijwerking. In het vergelijkende onderzoek tussen risedronaat en etidronaat werd door 20% van de patiënten in beide groepen klachten van het bovenste deel van het maag-darmkanaal gemeld.2 Tevens zijn voorbijgaande afwijkingen van de serumcalcium- en fosfaatconcentraties waargenomen.
Contra-indicaties en interacties. Voor alle bisfosfonaten geldt een ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring <10-30 ml>Zwangerschap en borstvoeding. Bisfosfonaten dienen niet te worden toegepast tijdens de zwangerschap en de lactatie.

<hr />