Reversibele anorgasmie bij topiramaat

Topiramaat, een anti-epilepticum, wordt tevens gebruikt voor de tweedelijnsbehandeling van migraineprofylaxe. Bekende bijwerkingen van dit middel zijn onder meer paresthesieën, moeheid, anorexie, gewichtsverlies en cognitieve problemen (Gebu 2003; 37: 47-56), terwijl recent ook twee casus zijn beschreven van erectiele dysfunctie.1 Nu is ook anorgasmie beschreven als bijwerking.

Casus. In een casuïstische mededeling worden zeven patiënten beschreven die anorgasmie ontwikkelden bij gebruik van topiramaat als migraineprofylaxe.2 Het betrof vijf vrouwen en twee mannen in de leeftijd van 40-62 jaar, waarvan de meesten al jarenlang migraine hadden. Zes van de zeven patiënten hadden migraine zonder aura. Geen van de patiënten had een voorgeschiedenis van anorgasmie of seksuele dysfunctie. De dosering van topiramaat varieerde van 45-200 mg per dag. De symptomen traden op bij dosisverhoging of vrij snel nadat met het middel was begonnen. Bij alle patiënten verdwenen de symptomen, bij zes patiënten gebeurde dat binnen een week na het verminderen van de dosering of het staken van het middel.

Werkingsmechanisme. Seksuele dysfunctie is een bekende bijwerking van geneesmiddelen die worden gebruikt bij de profylaxe van migraine, zoals ß-blokkers, tricyclische antidepressiva en selectieve serotonine-heropnameremmers. Verondersteld wordt dat dopamine en serotonine een rol spelen bij de seksuele respons, waarbij serotonine het vrijkomen van dopamine in het mesolimbische 'genotscentrum' zou kunnen verminderen en de seksuele respons afremt. De auteurs nemen aan dat anorgasmie berust op een centraal effect en mogelijk is toe te schrijven aan een algehele vermindering van de excitatoire neurotransmissie.

Conclusie. Bij het voorschrijven van topiramaat dienen artsen zich te realiseren dat dit middel seksuele bijwerkingen kan geven. Bij de zeven beschreven patiënten was anorgasmie een reversibele en dosisgerelateerde bijwerking van topiramaat.