In het kort Lees artikel

Gezondheidsapps voor natuurlijke anticonceptie: oude wijn in nieuwe zakken

Medisch hulpmiddel niet zomaar betrouwbaar

Hajo I. Wildschut
Nr 6-7|2019 (53)|Pagina 61-65|Thema-artikel|04-06-2019

Tags

Tags

Apps als de NaturalCycles® worden wereldwijd door veel vrouwen gebruikt als een natuurlijke, niet-medicamenteuze methode van anticonceptie. De apps zijn medische hulpmiddelen die in principe aan dezelfde voorwaarden van werkzaamheid en veiligheid zouden moeten voldoen als geneesmiddelen. Daarvoor is, bij voorkeur, gerandomiseerd onderzoek nodig. Voor een geselecteerde groep van gemotiveerde vrouwen lijkt de NaturalCycles®-app misschien geschikt om momenten in een menstruatiecyclus te voorspellen waarop geen zwangerschapsrisico is. Er moeten daarvoor in de app wel dagelijks en zorgvuldig gegevens worden ingevoerd, zoals de lichaamstemperatuur. Bewijs uit gerandomiseerd onderzoek dat een dergelijke app net zo goed of slecht is als orale anticonceptie bestaat echter niet, zelfs niet bij perfect gebruik. Zolang dat bewijs er niet is dienen zorgverleners dit soort apps niet te adviseren als anticonceptiemethode.

  • Zorgverleners dienen zich bewust te zijn van de grote beperkingen van het gebruik van een app als anticonceptiemiddel.
  • De betrouwbaarheid van NaturalCycles® (anticonceptie-app) is gebaseerd op een algoritme dat met een onbekende onzekerheidsmarge de dagen voorspelt dat een vrouw geen risico heeft op zwangerschap.
  • Diagnostische apps die voorspellen dat een vrouw geen risico op zwangerschap heeft zijn per definitie niet toetsbaar. Een gouden referentietest om een ovulatie aan te tonen bestaat namelijk niet.
  • Variërende menstruatiecycli, onzekerheid over het precieze ovulatiemoment, gedisciplineerde en juiste data-invoer en de noodzaak van aanvullende anticonceptie beperken de algemene toepasbaarheid van anticonceptie-apps.
  • Er is geen gerandomiseerd onderzoek bekend naar de effectiviteit van anticonceptie-apps waarbij het zwangerschapsrisico direct vergeleken werd met zwangerschapsrisico bij hormonale anticonceptie.

De smartphone en het daarmee samenhangende gebruik van - commerciële - gezondheidsapps1 wint de laatste jaren enorm aan populariteit, ook op het terrein van reproductieve gezondheidszorg.2 Een goede toegankelijkheid en gebruiksgemak zijn dan belangrijke voorwaarden voor een juiste toepassing. De app die in dit artikel besproken wordt, betreft een anticonceptie-app. Deze wordt inmiddels door meer dan een half miljoen vrouwen gebruikt. Juist deze app is onder toezicht gekomen van Zweedse en Britse gezondheidsautoriteiten. Uit een rapportage van een abortusafdeling van een Zweeds ziekenhuis bleek namelijk dat 5-10% van de ongewenste zwangerschappen geassocieerd kon worden met het gebruik van deze anticonceptie-app.3

zwanger

Een algoritme is een reeks specifieke instructies, gebaseerd op vooraf gedefinieerde waarden, die gezamenlijk leiden tot een bepaalde uitkomst. De waarden die nodig zijn voor een anticonceptie-algoritme, bijvoorbeeld de dagen van menstruatie en lichaamstemperatuur, worden ingevoerd door de vrouw zelf. De app berekent vervolgens of de vrouw die dag vruchtbaar is (met rood aangegeven) of niet (met groen aangegeven).3,4 Indien de app vruchtbaarheid aangeeft, wordt onbeschermde seks afgeraden. Een gouden referentietest voor het bepalen van de dagen waarop een vrouw vruchtbaar of onvruchtbaar is bestaat echter niet. De beschikbare methoden geven alleen een schatting, en zijn in verschillende mate indicatief. Dit geldt dus ook voor het algoritme dat de app gebruikt (zie kader ‘Voorspellen van vruchtbaarheid’). 

Voorspellen van vruchtbaarheid
Voor het vaststellen van de vruchtbare periode van de gebruiker is informatie over het tijdstip van de ovulatie van belang. De menstruatiecyclus start op de eerste dag van de menstruatie en de ovulatie vindt ongeveer 14 dagen later plaats. 

Seriële echoscopie
De meest betrouwbare schatting van het tijdstip van ovulatie geeft serieel transvaginaal echoscopisch onderzoek.4 Hierbij wordt het aspect van de follikels van het ovarium (grootte; dominantie, luteïnisatie) en het aspect van het endometrium gevolgd. Deze methode is echter vanwege praktische redenen ongeschikt om vruchtbaarheid te bepalen of om toegepast te worden als anticonceptiemiddel. 

Serum progesteron, pregnaandiol 3-glucuronide of oestrone-3-glucuronide in de urine
Direct na de ovulatie verandert de Graafse follikel (dominante follikel) in het ovarium in het corpus luteum dat progesteron produceert. De concentratie van het progesteron (of het metaboliet pregnaandiol 3-glucuronide in de urine) wordt gebruikt voor het aantonen van een ovulatoire cyclus.4 Het ovulatiemoment is ook te schatten op grond van de veranderende ratio van oestrone-3-glucuronide (de belangrijke metaboliet van oestradiol) en pregnaandiol 3-glucuronide in de dagelijkse ochtendurine.5

Luteïniserend hormoon in de urine
Een sterke stijging van de concentratie van luteïniserend hormoon (LH) in de urine (LH-surge) is kenmerkend voor een ovulatie.4 Deze stijging is 35 tot 44 uur voorafgaand aan de ovulatie aantoonbaar. De hoogste concentratie (LH-piek) wordt 10 tot 12 uur voor de ovulatie gezien.4 Vrouwen wordt geadviseerd om 4 dagen voor de verwachte ovulatiedatum één tot tweemaal daags de LH-concentratie in de urine te meten. 

Basale temperatuurcurve (BTC)
Al in 1906 legde de Nederlandse gynaecoloog Theodoor Hendrik van de Velde het verband tussen bifasische temperatuurbeloop van de menstruele cyclus en de ovulatie.4 Nadat de ovulatie heeft plaatsgevonden stijgt de basale lichaamstemperatuur van de vrouw 0,3- 0,5 °C door het progesteron dat vrijkomt uit het corpus luteum.3, 4 Om deze stijging te kunnen waarnemen zijn dagelijkse metingen nodig op een vast tijdstip, bij voorkeur ’s ochtends voor het opstaan.3 De BTC toont aan dat een ovulatie heeft plaatsgevonden, maar door biologische variatie van het tijdstip van ovulatie kan de BTC niet voor toekomstige tijdstippen worden gebruikt. Dat geldt ook voor vrouwen met een regelmatige cyclus.5 

Cervixslijmmethode
Bij de cervixslijmmethode (methode van Billings) maakt men gebruik van de veranderende eigenschappen van het cervixslijm. Periovulatoir kan van het cervixslijm lange draden worden getrokken (‘Spinnbarkeit’). Dit verschijnsel verdwijnt vrijwel direct na de ovulatie.6 

Positie baarmoedermond
De vruchtbare periode wordt hierbij gebaseerd op de positie van de baarmoedermond.7

Symptothermale methode
De symptothermale methode berust op een combinatie van de temperatuur- en de cervixslijmmethode.3

Symptohormonale methode
Bij de symptohormonale methode is het algoritme voor de vruchtbare periode gebaseerd op gegevens van de oestrogeen- en LH-spiegels in de urine (Persona®) of vagina (OvulaRing®).

Het gebruik van NaturalCycles® zou misschien een redelijk betrouwbare geboorteregelingsmethode kunnen zijn voor een beperkte groep vrouwen. Het vult daarmee mogelijk een leemte aan van een behoefte aan een natuurlijke vorm van anticonceptie. Vrouwen dienen daarvoor goed gemotiveerd te zijn, omdat gedisciplineerde dagelijkse input van gegevens een belangrijke voorwaarde is. De methode is alleen geschikt als er sprake is van een - min of meer - regelmatige cyclus. Het gebruiksgemak en de beperkte toepasbaarheid van deze natuurlijke geboorteregelingsmethode zijn daarmee belangrijke discussiepunten. 

Onderzoek NaturalCycles®: veel haken en ogen

Blijvend risico op zwangerschap

Circa 7 van de 100 vrouwen die NaturalCycles® een jaar volgens ‘typical use’ gebruikten werden toch zwanger. Dit werd berekend aan de hand van de Pearl-index. De Pearl-index is een maat voor zwangerschapsrisico (zie kader ’Meetmethode betrouwbaarheid’).8 De deelnemers aan het onderzoek betroffen betalende gebruikers van de app van wie de ingevoerde gegevens digitaal centraal verzameld en geanalyseerd konden worden. Verzamelen en analyseren van de gegevens geschiedde (niet-verifieerbaar) door de fabrikant van de app. 

Veel uitval en persoonskenmerken deelnemers onbekend

Meer dan 50% van de vrouwen die in het onderzoek ingesloten werden stopte voortijdig met de app, zonder dat bekend is waarom.

Daarnaast ontbraken verschillende belangrijke kenmerken van de deelnemende vrouwen, waaronder de sociaaleconomische achtergrond, het opleidingsniveau en het wel of niet hebben van een vaste relatie. Dit lijken belangrijke variabelen omdat die het juiste gebruik van de app en het zwangerschapsrisico kunnen beïnvloeden. Daarnaast was onduidelijk of de app voor andere doeleinden werd gebruikt, bijvoorbeeld als hulpmiddel om juist zwanger te worden.9 Voor meer informatie over de onderzoeksopzet wordt verwezen naar de paragraaf 'Achtergrondinformatie'.

Meetmethode betrouwbaarheid
‘Perfect use’ en ‘typical use’
De betrouwbaarheid hangt af van de geboorteregelingsmethode zelf en de zorgvuldigheid waarmee de methode wordt gebruikt.10 Onderscheid wordt gemaakt tussen het theoretisch haalbare zwangerschapscijfer dat gebaseerd is op klinisch onderzoek van goed gemotiveerde vrouwen (‘perfect use’) en het zwangerschapscijfer in de praktijk dat gebaseerd is op de algemene populatie vrouwen in de vruchtbare leeftijd (‘typical use’).6, 8

Pearl-index
De Pearl-index of het zwangerschapscijfer is een maat voor de betrouwbaarheid van een bepaalde methode van geboorteregeling. De Pearl-index geeft aan hoeveel zwangerschappen er optreden als de genoemde methode gedurende 100 vrouwenjaren wordt gebruikt. Een ‘vrouwenjaar’ is 12 maanden of 13 cycli van gemiddeld 28 dagen. De Pearl-index meet dus voor 1.300 cycli het aantal zwangerschappen. Een Pearl-index van 2 betekent theoretisch dat van de 100 vrouwen die een bepaalde vorm van geboorteregeling gedurende één jaar gebruiken, 2 vrouwen zwanger worden. Over het algemeen wordt aangenomen dat een Pearl-index betekenis heeft wanneer deze op ten minste 4.000 cycli is gebaseerd. Een onderbouwing van dit cijfer ontbreekt echter.6
App slechts indirect te vergelijken met combinatiepil

Een niet-gecontroleerd observationeel onderzoek, uitgevoerd door de fabrikant, vergeleek de Pearl-index bij ‘typical use’ van zowel de combinatiepil als NaturalCycles® bij Amerikaanse vrouwen. Uit de resultaten concludeerden de auteurs dat de effectiviteit van deze methoden vergelijkbaar was met een Pearl-index voor de combinatiepil van 6,9 en voor de anticonceptie-app van 7,2.11 Deze conclusie gaat uit van de aanname van de vergelijkbaarheid van vrouwen die ingesloten werden in het onderzoek naar NaturalCycles® en vrouwen die ‘gewoon’ een anticonceptiepil innemen. Er is echter een grote kans dat de kenmerken van de populatie vrouwen die tegen betaling gebruik maken van NaturalCycles® (het insluitcriterium voor het onderzoek) wezenlijk anders zijn dan die van de algemene populatie vrouwen die de combinatiepil gebruiken. De vrouwen die betaald gebruik maakten van NaturalCycles® en ingesloten werden in het onderzoek naar de effectiviteit van de app, waren vermoedelijk goed gemotiveerd deze app als anticonceptiemethode te gebruiken. In vergelijking met het gebruik van de anticonceptiepil vraagt de app veel discipline van de gebruiker. 

Regelmatige cyclus niet vanzelfsprekend

Bij onderzoek naar natuurlijke anticonceptiemethoden, zoals NaturalCycles®, moet men rekening houden met de biologische variatie van de menstruatiecyclus. De tijdsperiode tussen ongeveer 5 dagen voor de ovulatie (dit getal is gebaseerd op de levensduur van spermatozoën) tot en met de eerste 24 uur erna wordt gerekend tot de vruchtbare periode (‘fertile window’).3,4,5,12,13 Nadien is de kans op zwangerschap klein. De veronderstelde vruchtbare periode (dag 10-17) is heel variabel, zelfs bij vrouwen met een regelmatige cyclus.5 Tenminste 10% van vrouwen met een regelmatige cyclus blijkt een ovulatie te hebben buiten de veronderstelde vruchtbare periode.5 Er lijken slechts enkele dagen tijdens de cyclus te zijn dat vrouwen niet zwanger kunnen worden. Daar komt bij dat regelmatige cycli eerder uitzondering dan regel zijn.6 Hierdoor wordt de voorspelbaarheid van het tijdstip van ovulatie ongunstig beïnvloed en zijn natuurlijke anticonceptiemethoden, zeker voor vrouwen met een lange en/of onregelmatige cyclus, ongeschikt.

Gerandomiseerd nauwelijks te onderzoeken

Een gerandomiseerde onderzoeksopzet ter bestudering van de effectiviteit van natuurlijke methoden voor geboorteregeling stuit op methodologische, logistieke en soms ethische bezwaren.7 Om die reden wordt effectiviteit van deze ‘natuurlijke’ methoden bestudeerd aan de hand van prospectief cohortonderzoek onder grote aantallen vrouwen in de reproductieve leeftijd. Het onderzoek naar de effectiviteit van NaturalCycles® is met 22.785 geïncludeerde vrouwen verreweg het grootste onderzoek dat tot op heden is gepubliceerd.

Alle onderzoek naar effectiviteit geboorteregeling hachelijk?

Onderzoek naar de effectiviteit van geboorteregelingsmethoden wordt belemmerd door potentiële bias van onderrapportage, zoals het niet melden van een zwangerschap, onvolledige informatie over de frequentie en het tijdstip van de coïtus en het wel/of niet toepassen van aanvullende anticonceptie in de vruchtbare periode. Dat maakt het onderscheid tussen zwangerschapscijfers van ‘perfect use’ en ‘typical use’ (zie kader ‘Meetmethode betrouwbaarheid’) vanuit wetenschappelijk oogpunt hachelijk.

Het wetenschappelijk onderzoek naar de anticonceptieve effectiviteit van natuurlijke geboorteregelingsmethoden is over het algemeen van matige tot lage kwaliteit en de bevindingen laten zich moeilijk algemeen toepassen.

Systematisch literatuuronderzoek met alleen gerandomiseerde onderzoeken

In 2004 verscheen een Cochrane systematisch literatuuroverzicht over de effectiviteit van natuurlijke anticonceptiemethoden met een update in 2012.14 Er konden slechts drie gerandomiseerde onderzoeken worden geïdentificeerd. Vanwege de slechte methodologische opzet van de geïncludeerde studies konden de auteurs geen conclusie trekken over de effectiviteit van de onderzochte methoden. Wel werd geconstateerd dat het lastig was om vrouwen te interesseren voor deelname aan gerandomiseerd onderzoek. Ook was het gerapporteerde percentage uitvallers hoog. 

Systematisch literatuuronderzoek met prospectieve, ook niet-gerandomiseerde, onderzoeken

Vorig jaar verscheen opnieuw een systematisch literatuuroverzicht over dit onderwerp.7 De auteurs beperkten zich niet tot gerandomiseerd onderzoek. Zij includeerden onderzoek met minimaal 50 deelnemers waarin relevante gegevens prospectief werden verzameld. Aan de hand van de beschikbare gegevens werd van vrouwen die de natuurlijke anticonceptiemethoden gebruikten studie-uitval en zwangerschapscijfers berekend. Tevens werd aan de hand van een checklist met 13 specifieke items de kwaliteit van de geïncludeerde studies beoordeeld. Er werden 53 studies geïncludeerd: geen studie was van hoge kwaliteit, 21 studies waren van middelmatige en 32 studies waren van lage kwaliteit. De grootste studie kende 2.059 deelnemers. Er was een grote variatie in gerapporteerde ‘typical use’ effectiviteit: 1,8 per 100 vrouwenjaren bij één jaar gebruik (Sensiplan®; n=900) tot 33,6 per 100 vrouwenjaren na één jaar gebruik (methode van Billings; n= 277) (zie kader ‘Voorspellen van vruchtbaarheid’). Gezien de heterogeniteit van de onderzochte populaties konden de auteurs geen uitspraak doen over de vergelijkbaarheid van de verschillende methoden. In de beschouwing stellen de auteurs dat de gerapporteerde cijfers over de effectiviteit van ‘natuurlijke’ anticonceptiemethoden niet te generaliseren zijn en ook niet gebruikt kunnen worden om de ene methode met de andere te vergelijken. Het onderzoek naar de effectiviteit van NaturalCycles®, dat in dit artikel besproken wordt, is niet opgenomen in dit systematische literatuuroverzicht.

Naast NaturalCycles® zijn er meer commerciële thuistesten en apps als natuurlijke geboorteregelingsmethoden in de handel, waarbij persoonlijke cyclusgegevens in een digitaal rekenprogramma worden ingevoerd (Ladycomp®, Cyclotest 2 Plus® en de Natural Family Planning (NFP)-methode). Hiermee moet de vrouw vast kunnen stellen of zij vruchtbaar is of niet. Bij de NFP-methode maakt de vrouw gebruik van een combinatie van schommelingen in de lichaamstemperatuur en lichaamssignalen die zij door zelfonderzoek kan vaststellen (Sensiplan®). Speciale cursussen worden aangeboden om de methode ‘betrouwbaar’ toe te passen. 

Opzet en resultaten van het NaturalCycles®-app-onderzoek

Dataverzameling

Betalende gebruikers van NaturalCycles® werd gevraagd mee te doen aan het onderzoek.8 Als zij instemden met deelname werd hen, na inloggen, gevraagd dagelijks gegevens aan te leveren van de menstruele cyclus en de basale temperatuur. Daarnaast werden deelnemers aangemoedigd om informatie over de periovulatoire bevindingen van de urine LH-test aan te leveren, en eventuele gegevens over een zwangerschap te rapporteren. Ook werd gevraagd om op vrijwillige basis - onbeschermde en beschermde - coïtus en eventuele persoonlijke opmerkingen te melden. Als sprake is van beschermde coïtus werd gevraagd welke anticonceptiemethode werd toegepast. De verkregen informatie werd digitaal verwerkt. Aan de hand van een niet nader gespecificeerd algoritme krijgen de deelnemers dagelijks informatie of een eventuele coitus ‘veilig’ (groen) of ’onveilig’ (rood) is. De ingelogde gegevens werden na toestemming geanalyseerd. De fabrikant van NaturalCycles® hanteert een privacy-beleid met informatie over het delen van persoonsgegevens met derden, die te lezen valt op de eigen website.   

Resultaten

Het aantal deelnemers bedroeg 22.785 vrouwen, die gemiddeld ca. 10 maanden gegevens aandroegen voor 18.584 vrouwjaren. De Pearl-index voor ‘perfect use’  was 1.0 (95% BI= 0,5-1,5) per 100 vrouwenjaren. Dit zwangerschapscijfer is gebaseerd op 21.597 cycli die uitmondden in 17 gerapporteerde zwangerschappen. De Pearl-index voor ‘typical use’ was 6,9 (95% BI=6,5-7,2) per 100 vrouwenjaren. Dit zwangerschapscijfer is gebaseerd op 224.563 cycli die resulteerden in 1.273 gerapporteerde zwangerschappen. De gevonden Pearl-index voor ‘typical use’ was volgens de onderzoekers hoger dan die van andere natuurlijke geboorteregelingsmethoden. 

Onderzoeksoverzicht

Onderzoeksnaam: niet van toepassing
Financiering: NaturalCycles® Nordic AB, Zweden; studiebeurs Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development (NICHD), Rockville, Maryland, USA. 
Belangenverstrengeling: 5 van de 6 auteurs
Soort onderzoek: prospectieve observationale studie
Uitkomstmaat: de ‘perfect use’ Pearl-index en de ‘typical use’ Pearl-index; zwangerschapscijfers werden berekend voor 13 cycli na gebruik van 12 maanden 
Insluitingscriteria: vrouwen die tussen 1 augustus 2014 en 1 augustus 2016 waren geregistreerd als betalende gebruikers van NaturalCycles® met het doel zwangerschap te voorkomen
Uitsluitingscriteria: deelnemers die bij de initiële registratie reeds zwanger waren en deelnemers met minder dan 20 dagen aan ingelogde gegevens; zwangere deelnemers, die aangaven dat zij de app gebruikten voor het plannen van de optimale kansen voor - gewenste - zwangerschap 
Randomisatie: niet van toepassing
Powerberekening: niet van toepassing 
Statistische analyse: de Kaplan-Meijer levenstafel-analyse besloeg een periode van maximaal één jaar (365 dagen; 13 cycli), waarbij de follow-up (‘time-to-event’) van de deelnemer werd beëindigd (gecensureerd) als een zwangerschap werd gemeld en als de deelnemer de app niet meer gebruikte. De ‘typical use’ Pearl-index en de ‘perfect use’ Pearl-index werden berekend op grond van gerapporteerde informatie over een eventuele zwangerschap, coïtus, het eventuele gebruik van additionele methoden van geboorteregeling en het tijdstip van de cyclus. Als de - beschermde - coïtus plaats had in de door de app aangegeven veilige periode en zwangerschap was daarvan het gevolg, dan werd de deelnemer geclassificeerd tot de groep ‘perfect use’ vrouwen. Voor de berekening van de ‘typical use’ Pearl-index werden alle geïncludeerde deelnemers betrokken 
Aantal deelnemers: 22.785 vrouwen; 54% van de deelnemende vrouwen haakte binnen één jaar van het onderzoek af 
Deelnemerskenmerken: gemiddelde leeftijd 29,2 jaar (SD 5.0); 79% afkomstig uit Zweden, de overige 21% uit één van 37 landen 
Resultaten: Pearl index voor ‘perfect use’ 1.0 (95% BI= 0,5-1,5) per 100 vrouwenjaren; Pearl index voor ‘typical use’ 6,9 (95% BI=6,5-17,2) per 100 vrouwenjaren
Trialregistratie: niet gemeld

Veel deelnemende vrouwen stopten met de app

Het percentage vrouwen dat stopte met de app was relatief hoog (54%). Uit het artikel over het onderzoek komt niet duidelijk naar voren wat de redenen zijn voor het niet continueren van deze natuurlijke geboorteregelingsmethode. Redenen hiervoor kunnen zijn zwangerschap, ontevredenheid over de - bewerkelijkheid - van de app, een voorkeur hebben voor een andere methode van geboorteregeling, geen vaste seksuele relatie meer hebben, kinderwens of anderszins.

Patiëntkenmerken ontbreken

Van de vrouwen ingesloten in het onderzoek naar NaturalCycles® ontbreekt informatie over relevante kenmerken, zoals opleidingsniveau, sociaaleconomische achtergrond, het al of niet hebben van een vaste relatie, de duur en regelmaat van de cyclus. 

Zwangerschapsrisico leeftijdsafhankelijk

Verschil in leeftijdsverdeling van de onderzochte groepen beïnvloedt de vergelijkbaarheid van de zwangerschapscijfers van vrouwen die gebruikmaken van de app met zwangerschapscijfers van vrouwen die andere methoden van geboorteregeling gebruiken. Van pilgebruikers, bijvoorbeeld, is bekend dat de leeftijd van invloed is op het zwangerschapscijfer: vrouwen van 20-24 jaar die de pil slikken hebben een hoger zwangerschapscijfer dan vrouwen die op latere leeftijd de pil slikken.11 Ook andere demografische en socioculturele factoren zijn geassocieerd met het zwangerschapscijfer bij pilgebruik.

Eerder keuze voor app bij regelmatige cyclus

In het onderzoek ontbreekt informatie over de duur en (on)regelmatigheid van de cyclus. Het is aannemelijk dat vrouwen met een regelmatige cyclus (van 28 dagen) meer geneigd zijn te kiezen voor NaturalCycles® dan vrouwen met een lange en/of onregelmatige cyclus.

Anticonceptie-app voor andere doeleinden gebruikt

NaturalCycles® is primair bedoeld als een ‘natuurlijke’ methode voor geboorteregeling. Deze app kan echter ook gebruikt worden voor andere doeleinden.15 Het gebruikersprofiel van vrouwen die geboorteregelingsapps (‘fertility tracking apps’) gebruiken is nog niet goed bekend.16, 17 Recent online Engels onderzoek onder 240 vrouwen laat zien dat de respondenten deze apps gebruiken om (a) hun cyclus vast te leggen (72%), (b) als hulpmiddel om zwanger te worden (34%), (c) om informatie voor fertiliteitsbehandeling te verschaffen (12%), en (d) als hulpmiddel om zwangerschap te voorkomen (4%).18 

  1. Pagliari C. Commercial health apps: in the user's interest? BMJ. 2019;364:l1280.
  2. Tripp N, Hainey K, Liu A, Poulton A, Peek M, Kim J, et al. An emerging model of maternity care: smartphone, midwife, doctor? Women Birth. 2014;27(1):64-7.
  3. Händel P, Wahlström J. Digital contraceptives based on basal body temperature measurements. Biomed Signal Process Control. 2019;52:141-51.
  4. Su HW, Yi YC, Wei TY, Chang TC, Cheng CM. Detection of ovulation, a review of currently available methods. Bioeng Transl Med. 2017;2(3):238-46.
  5. Wilcox AJ, Dunson D, Baird DD. The timing of the "fertile window" in the menstrual cycle: day specific estimates from a prospective study. BMJ. 2000;321(7271):1259-62.
  6. Van Lunsen HW, Roumen FMJE. Anticonceptie en ongewenst zwangerschap.  Obstetrie en gynaecologie De voortplanting van de mens (Heineman MJ, Evers JLH, Massuger LFAG en Steegers EAP; zevende geheel herziene druk). Amsterdam: Reed Business 2012. p. 657-94.
  7. Peragallo Urrutia R, Polis CB, Jensen ET, Greene ME, Kennedy E, Stanford JB. Effectiveness of Fertility Awareness-Based Methods for Pregnancy Prevention: A Systematic Review. Obstet Gynecol. 2018;132(3):591-604.
  8. Berglund Scherwitzl E, Lundberg O, Kopp Kallner H, Gemzell Danielsson K, Trussell J, Scherwitzl R. Perfect-use and typical-use Pearl Index of a contraceptive mobile app. Contraception. 2017;96(6):420-5.
  9. Frank-Herrmann P, Stanford JB, Freundl G. Fertility awareness-based mobile application. Eur J Contracept Reprod Health Care. 2017;22(5):396-7.
  10. Helmerhorst FM, Nieuwhof MAE. Spiralen met levonorgestrel. Gebu. 2017;51(11):87-90.
  11. Sundaram A, Vaughan B, Kost K, Bankole A, Finer L, Singh S, et al. Contraceptive Failure in the United States: Estimates from the 2006-2010 National Survey of Family Growth. Perspect Sex Reprod Health. 2017;49(1):7-16.
  12. Collins WP. The evolution of reference methods to monitor ovulation. Am J Obstet Gynecol. 1991;165(6 Pt 2):1994-6.
  13. Pyper CM. Fertility awareness and natural family planning. Eur J Contracept Reprod Health Care. 1997;2(2):131-46.
  14. Grimes DA, Gallo MF, Grigorieva V, Nanda K, Schulz KF. Fertility awareness-based methods for contraception. Cochrane Database Syst Rev. 2004(4):CD004860.
  15. Thijssen A, Meier A, Panis K, Ombelet W. 'Fertility Awareness-Based Methods' and subfertility: a systematic review. Facts Views Vis Obgyn. 2014;6(3):113-23.
  16. Epstein DA, Lee NB, Kang JH, Agapie E, Schroeder J, Pina LR, et al. Examining Menstrual Tracking to Inform the Design of Personal Informatics Tools. Proc SIGCHI Conf Hum Factor Comput Syst. 2017;2017:6876-88.
  17. Starling MS, Kandel Z, Haile L, Simmons RG. User profile and preferences in fertility apps for preventing pregnancy: an exploratory pilot study. Mhealth. 2018;4:21.
  18. Gambier-Ross K, McLernon DJ, Morgan HM. A mixed methods exploratory study of women's relationships with and uses of fertility tracking apps. Digit Health. 2018;4:2055207618785077.

Auteurs

  • dr Hajo I. Wildschut, gynaecoloog