Dorzolamide (Trusopt®), verlaging intra-oculaire druk

In deze rubriek worden nieuwe geneesmiddelen besproken, kort nadat ze in de handel zijn gebracht. Van sommige producten kan de plaatsbepaling slechts voorlopig zijn omdat nog relatief weinig bekend is over de veiligheid en effectiviteit. Toch menen we dat een vroeg commentaar van belang kan zijn voor de praktijk. Wanneer na verloop van tijd nieuwe gegevens daartoe aanleiding geven, komen we op de eerste bespreking terug.
De prijzen zijn berekend aan de hand van de KNMP-taxe van oktober 1996, inkoopprijzen excl. BTW, tenzij anders aangegeven.

Dorzolamide
Trusopt® (MSD BV)
Oogdruppels 20 mg/ml (2%); conserveermiddel: benzalkoniumchloride
verlaging intra-oculaire druk

Dorzolamide is een van sulfonamide afgeleide stof, die in de processus ciliares van het oog het enzym koolzuuranhydrase ll remt en daarmee de vorming van bicarbonaat. Daardoor vermindert de productie van kamerwater en daalt een toegenomen intra-oculaire druk, ongeacht of deze met glaucoom samenhangt of niet. Het middel is de eerste koolzuuranhydraseremmer voor lokale toepassing. Het heeft een relatief korte werkingsduur van acht uur. De oogdruppels zijn geregistreerd: 1. 'als bijkomende therapie bij bètablokkers', 2. 'als monotherapie bij patiënten die niet reageren op bètablokkers of bij patiënten waarbij bètablokkers gecontraïndiceerd zijn' en 3. 'bij de behandeling van verhoogde intra-oculaire druk bij oculaire hypertensie, open-hoekglaucoom en pseudo-exfoliatieve glaucoom'. De oogdruppels zijn niet onderzocht bij acuut nauwe kamerhoekglaucoom.
Het middel is gedurende vier weken dubbelblind onderzocht bij 48 patiënten met open kamerhoekglaucoom of oculaire hypertensie.1 Met dorzolamide 2% 3 dd daalde de intra-oculaire oogdruk 5 mm Hg (18%) en met placebo 0,6 mm Hg (2%). De werking was maximaal na twee uur en hield acht uur aan. Een ander, gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek bij 523 patiënten met open kamerhoekglaucoom of oculaire hypertensie vergeleek dorzolamide 2% 3 dd met timolol 0,5% 2 dd en betaxolol 0,5% 2 dd.2 Na één jaar was de daling van de intra-oculaire druk twee uur na toediening met dorzolamide 6,2 mm Hg (23%), met timolol 7,1 mm Hg (25%) en met betaxolol 5,7 mm Hg (21%). Timolol was significant effectiever dan dorzolamide of betaxolol, maar het is de vraag hoe klinisch relevant dit is. Indien dorzolamide werd toegevoegd aan de therapie met een β-blokker, dan ontstond een extra oogdrukverlaging van 5,6 mm Hg (21%). Een derde, gerandomiseerd onderzoek bij 92 glaucoompatiënten die reeds timolol 0,5% 2 dd gebruikten, liet na twee weken zien dat de toevoeging van dorzolamide 2% 2 dd even effectief was als die van pilocarpine 2% 4 dd.3 Bijwerkingen kwamen bij pilocarpine significant vaker voor. Dorzolamide is, voor zover bekend, noch vergeleken met de orale koolzuuranhydraseremmer acetazolamide noch met oogdruppels met dipivefrine of pilocarpine als monotherapie.
Bijwerkingen komen relatief vaak voor, met name een, meestal voorbijgaande, bittere smaak (25%). Verder traden bij 10-15% van de patiënten een oppervlakkige, puntvormige keratitis en allergische reacties op, zoals conjunctivitis en ontstoken oogleden. Ook zijn gemeld: branden en prikken van de ogen, wazig zien, tranende of juist droge ogen, hoofdpijn en misselijkheid. De acidose en elektrolytenverstoring die bij de orale koolzuuranhydraseremmers kunnen voorkomen, zijn tot nu toe niet gemeld, maar wel vermoeidheid (1%) en paresthesieën (2%). Het effect op het cornea-endotheel over een lange termijn van enkele jaren is nog onbekend. Vanwege de systemische opname kunnen bijwerkingen optreden zoals die voorkomen bij de oraal ingenomen sulfonamiden.
Dorzolamide mag tijdens de zwangerschap niet worden gebruikt en er zijn gegevens waaruit blijkt dat het middel overgaat in de moedermelk. De gelijktijdige toediening met een orale koolzuuranhydraseremmer is niet onderzocht en wordt niet aanbevolen.

<hr />