Dermatica op Recept

Na de vorige uitgave in 2006 verscheen onlangs de vierde herziene druk van het zakboek ’Dermatica op Recept’.1 Dit naslagwerk van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP) is tot stand gekomen in samenwerking met de Nederlandse Werkgroep Dermatotherapie, waarin vertegenwoordigers van dermatologen, apothekers en huisartsen (Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)) zitting hadden, en de sectie Productzorg en Bereiding van de KNMP.
Dermatica op Recept is een informatiebron voor de toepassing van dermatologische apotheekbereidingen als men niet kan uitkomen met de beschikbare handelspreparaten. De doelstelling hiervan is rationalisatie en standaardisatie van de dermale receptuur. In het eerste hoofdstuk worden de Spelregels en handvatten uiteengezet. Hierin zijn de ’Multidisciplinaire Afspraken Dermatologische Apotheekbereidingen (2004)’ verwerkt, afspraken die destijds zijn bekrachtigd door de ledenvergadering van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV) alsmede door het hoofdbestuur van de KNMP. In dit hoofdstuk wordt ook benoemd dat de wijziging van de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) de apotheker de status van behandelaar heeft gegeven. Daarmee zijn de arts en de apotheker gezamenlijk verantwoordelijk geworden voor de farmacotherapeutische ratio van het voorgeschreven product. Standaardisatie en rationeel voorschrijfgedrag worden in dit hoofdstuk toegelicht en als leidraad neergezet.
In hoofdstuk twee wordt vervolgens een overzicht gegeven van ’Dermatica en basispreparaten in het Formularium Nederlandse Apothekers (FNA)’. In hoofdstuk drie worden de FNA-preparaten nader besproken. Hoofdstuk vier bevat zeer praktijkgerichte informatie over het voorschrijven van de meest voorkomende werkzame stoffen in de dermatologische apotheekbereidingen. Het stramien is constant, met als kopjes ’Algemeen, Receptuur, Praktisch en Toevoegingen’.
In hoofdstuk vijf wordt een overzicht gepresenteerd van ’Onvoldoende rationele therapieën en schadelijke stoffen’. Vermeld wordt dat de lijst van onvoldoende rationele therapieën tot stand is gekomen op basis van twijfels over de werkzaamheid en/of wegens beschikbaarheid van voldoende werkzame therapeutische alternatieven. Levertraan bij eczeem en brandwonden is daar een voorbeeld van. De lijst van schadelijke stoffen is onder meer samengesteld op basis van onvoldoende veiligheid voor de mens vanwege frequente overgevoeligheidsreacties of huidirritaties of systemische toxiciteit na opname via de huid. Daarnaast zijn stoffen als schadelijk opgenomen als deze te milieubelastend zijn en er milieuvriendelijker alternatieven beschikbaar zijn. Een voorbeeld daarvan is kaliumpermanganaat.
In hoofdstuk zes staan de hulpstoffen per categorie opgesomd: vaste en vette stoffen, vloeistoffen, emulgatoren, verdikkingsmiddelen, conserveermiddelen, antioxidantia en geurcorrigentia. Hoofdstuk zeven handelt over hoeveelheden, bewaartermijnen en vergoedingen.
Nieuw in deze editie zijn de tabellen met onverenigbaarheden van stoffen en toevoegingen, alsook een tabel met synoniemen (bv. adeps lanae = wolvet). Een verbeterpunt zou nog zijn deze tabel kruislings op te stellen in een volgende druk.

Conclusie. Dermatica op Recept is een overzichtelijk zakboek dat goed bruikbaar is in de dagelijkse praktijk voor voorschrijvers, dermatologen en huisartsen, alsmede apothekers. Daarnaast biedt het zakboek een goed vertrekpunt voor het maken van afspraken over farmacotherapie in het farmacotherapieoverleg (FTO) waar dit aanvullend nog is gewenst. 

Exemplaren van Dermatica op Recept. Apotheekbereidingen in de therapie van huidaandoeningen zijn voor € 19,50 per stuk (excl. BTW) te bestellen bij de KNMP via: bestellingen@knmp.nl