De efficiëntie van de vrije markt?

Ons Franse zusterblad La Revue Prescrire publiceert jaarlijks een overzicht van alle geneesmiddelen die in Frankrijk zijn geïntroduceerd. Bij introductie van geneesmiddelen die een uitzonderlijk goede uitbreiding zijn van het farmacotherapeutisch arsenaal kent zij een prijs toe: de 'Gouden Pil'.
In 1999 werden in Frankrijk 215 nieuwe geneesmiddelen in de handel gebracht.1 De meeste nieuwe geneesmiddelen werden niet erg positief beoordeeld: 'interessant' (1), 'draagt iets bij' (17), 'eventueel nuttig' (20), 'niets nieuws' (165), 'geen oordeel mogelijk' (9) en 'slecht' (3). Dit is een tamelijk triest beeld. In 1999 werd geen Gouden Pil uitgereikt.2 Wel waren er twee eervolle vermeldingen. De eerste eervolle vermelding ging naar efavirenz (Stocrin®), een niet-nucleoside reverse transcriptaseremmer voor de behandeling van HIV-1-infecties in combinatie met andere retrovirale middelen. De tweede eervolle vermelding was voor levonorgestrel, in Frankrijk in de handel onder de naam NorLevo®. Dit middel, twee tabletten van 750 µg, is geregistreerd als morning-afterpil.
In La Revue Prescrire was eveneens een overzicht van de beoordeling van alle tussen 1981 en 1999 in Frankrijk geïntroduceerde geneesmiddelen opgenomen.1 Van de 1.994 nieuwe specialités en indicaties waren er slechts 7 baanbrekend. Deze verdienden het predikaat 'bravo'. 'Interessant' (63), 'draagt iets bij' (183) en 'eventueel nuttig' (373) completeerden het positieve deel van het overzicht. Het merendeel van de introducties, bijna 69%, werd geclassificeerd als 'niets nieuws' (1.208), 'geen oordeel mogelijk' (104) en 'slecht' (56).
Het lijkt er dus op dat de afgelopen twintig jaar door de farmaceutische industrieën niet zo geweldig veel vooruitgang is geboekt bij het scheiden van kaf en koren. Het merendeel van de nieuwe introducties lijkt te bestaan uit 'me-too'-preparaten, na-aperij dus. Dit meesnoepen van door andere geneesmiddelproducenten geopende markten, is vanuit een commercieel oogpunt te begrijpen. Vanuit een niet-commercieel standpunt lijkt het vooral een verspilling van talent en tijd.
Met de huidige technologische vooruitgang, zoals snellere organische synthesemogelijkheden, verbeterde analysemethoden en de razendsnelle ontwikkeling van informatie-, gen- en biotechnologie, moet het in de komende twintig jaar voor innoverende farmaceutische bedrijven toch mogelijk zijn om voor de mensheid meer nuttige zaken te realiseren.