Achtergrond. In 1994 werden bij kinderen met cystische fibrose (CF) na het gebruik van hooggeconcentreerde pancreasenzymsupplementen, stricturen en fibrose in het opstijgende deel van het colon beschreven.1 Bij nader onderzoek werd een verband gevonden tussen de ingenomen hoeveelheid lipase en het optreden van deze bijwerking.2 3 Sindsdien wordt in de bijsluiters van deze preparaten voor deze ernstige bijwerking gewaarschuwd, en wordt voorzichtigheid aanbevolen bij patiënten die met meer dan 10.000 IE lipase/kg lichaamsgewicht/dag worden behandeld. Ook is gesuggereerd dat de omhulling van de preparaten verantwoordelijk zou kunnen zijn voor deze bijwerking (Gebu 1998; 32: 89-95).4 In een recent gepubliceerd onderzoek wordt aannemelijk gemaakt dat het optreden van stricturen en fibrose niet zo zeer samenhangt met het aantal gebruikte eenheden lipase, maar met de consumptie van methacrylzuur copolymeer (MAC), een hulpstof in sommige supplementen.5
Methode. Veertien CF-patiënten met stricturen en fibrose van het colon werden in een patiënt-controle-onderzoek vergeleken met 56 controle CF-patiënten. De relatie tussen het optreden van stricturen en fibrose van het colon en het gebruik van al dan niet MAC bevattende pancreasenzymsupplementen werd nader onderzocht.
Bevindingen. Er werd een verhoogde kans op stricturen en fibrose van het colon gevonden voor enkele hooggeconcentreerde pancreaspreparaten, die als hulpstof MAC bevatten, ten opzichte van preparaten die deze hulpstof niet bevatten. Gebruik van pancreasenzymen die met MAC waren omhuld gaf, voor elke miljoen eenheden lipase per kilogram lichaamsgewicht, een risicoverhoging van 23% (OR 1,23 [95%BI=1,06-1,44]). Anders gezegd: een CF-patiënt die 1 kg MAC consumeerde gedurende een periode van twee jaar, de gemiddelde consumptie in dit onderzoek, had een 5,7-maal grotere kans op stricturen en fibrose van het colon dan patiënten die preparaten gebruikten die geen MAC bevatten.
Plaatsbepaling
Al eerder werd vermoed dat één van de hulpstoffen van pancreasenzymsupplementen het ontstaan van colonstricturen en fibrose zou bevorderen. Er is nu meer zekerheid verkregen dat het gebruik van methacrylzuur copolymeer bevattende pancreasenzymsupplementen door patiënten met cystische fibrose is geassocieerd met een verhoogd risico van stricturen en fibrose van het colon. Het gebruik van deze MAC bevattende preparaten moet worden vermeden. Dit onderzoek wijst er nogmaals op dat het gebruik van inert geachte hulpstoffen, die bij toelating tot de markt niet in deze hoeveelheden bij de doelgroep zijn onderzocht, het risico van ernstige bijwerkingen met zich mee brengt.
<hr />
Literatuurreferenties
1. Smyth RL, et al. Strictures of ascending colon in cystic fibrosis and high-strength pancreatic enzymes. Lancet 1994; 343: 85-86.
2. Smyth RL, et al. Fibrosing colonopathy in cystic fibrosis: results of a case-control study. Lancet 1995; 346: 1247-1251.
3. FitzSimmons SC, et al. High-dose pancreatic-enzyme supplements and fibrosing colonopathy in children with cystic fibrosis. N Engl J Med 1997; 336: 1283-1289.
4. CBO-consensus diagnostiek en behandeling van cystic fibosis. Utrecht: CBO, 1998.
5. Prescott P, et al. Pathogenesis of fibrosing colonypathy: the role of methacrylic acid copolymer. Pharmacoepidemiology and Drug Safety 1999; 8: 377-384.
