Bijwerkingenpatroon agomelatine

Ons Franse zusterblad La Revue Prescrire heeft recent de bijwerkingen van het antidepressivum agomelatine (Valdoxan®) geëvalueerd.1 Zij deed dit op basis van gegevens van de fabrikant, het Franse nationale bijwerkingencentrum van november 2011, de ’periodic safety update reports’ (PSUR’s) van februari 2011 van de Europese Unie en de Europese farmacovigilantiebestanden van augustus 2012.

Leverfunctiestoornissen, hepatitis en pancreatitis. Tussen februari 2009 en februari 2011 heeft de fabrikant 124 meldingen geanalyseerd van leverbeschadiging. In 21 gevallen ging het om een verhoging van de levertransaminasen (Gebu 2012; 46: 106-107) tot meer dan tien maal de normaalwaarde. In 21 van de 37 gevallen waarin de verhoging van de serumtransaminaseconcentratie tot meer dan drie maal de normaalwaarde was, verliep deze asymptomatisch. Bekend zijn tevens 15 gevallen van verhoogde bilirubinewaarden.
In augustus 2012 waren 88 meldingen bekend van ernstige leverbijwerkingen, waaronder 26 gevallen van hepatitis, twee van cirrose, twee van leverfalen, enkele gevallen van pancreatitis en 11 van galstenen.

Neuropsychiatrische stoornissen. Deze behoren tot de meest voorkomende bijwerkingen van agomelatine. Tot februari 2011 had de fabrikant 315 meldingen van psychologische stoornissen en 163 neurologische stoornissen ontvangen. In totaal waren 40 suïcidegerelateerd: zes geslaagde suïcides, 15 suïcidepogingen en 19 suïcidale gedachten. In augustus 2012 telde het Europese farmacovigilantiegegevensbestand 56 suïcides. Het nationale Franse bestand bevatte gegevens van vijf suïcides, 15 suïcidepogingen en 15 meldingen van suïcidale gedachten.
In totaal zijn tot februari 2011 32 gevallen, waarvan 11 ernstig, bekend van lichamelijk geweld uitgeoefend door patiënten die agomelatine gebruikten. Voorts zijn boosheid, geïrriteerdheid, slaapstoornissen, nachtmerries, stemmingsveranderingen en hallucinaties gemeld.
Ruim tien gevallen van convulsies zijn bekend en verder oorsuizen, duizeligheid, tremor en 11 gevallen van het ’restless legs’-syndroom. Enkele gevallen van paresthesieën en visusstoornissen zijn gemeld.

Rabdomyolyse en spierkrampen. In de klinische onderzoeken met agomelatine was lage rugpijn al gerapporteerd. In augustus 2012 bevatten de Europese gegevensbestanden 19 meldingen van myalgie, 17 gevallen van verhoogde plasmacreatininefosfokinasewaarden en twee gevallen van ernstige rabdomyolyse. Spierkrampen en myalgie, waarvan sommige ernstig, waren al bekend.

Huidreacties. Ernstige huidreacties, zoals het syndroom van Stevens-Johnson en gegeneraliseerde exfoliatieve dermatitis, waren al gemeld in februari 2011. De meest gemelde bijwerkingen betreffen jeuk, huiduitslag, haaruitval, hyperhidrose, eczeem, fotosensibilisatie en erytheem.

Hart- en vaataandoeningen. Bekende bijwerkingen zijn arteriële hypertensie, perifeer oedeem, atriumfibrilleren, extrasystolie en palpitaties. In augustus 2012 waren in de Europese gegevensbestanden acht gevallen van QT-intervalverlenging en twee van QT-intervalafwijkingen bekend. Eén patiënt overleed aan de gevolgen.

Hyponatriëmie. In augustus 2012 waren 12 gevallen van ernstige hyponatriëmie bekend en vijf gevallen van inadequate secretie van het antidiuretische hormoon.

Plaatsbepaling

Het bijwerkingenprofiel van agomelatine is nu beter bekend dan bij de marktintroductie. Hiermee wordt de negatieve balans van werkzaamheid en bijwerkingen bevestigd: een risico op ernstige bijwerkingen bij een al eerder bewezen gebrek aan werkzaamheid (Gebu 2010; 44: 42-44). Het is onbegrijpelijk waarom de Europese registratieautoriteiten hun taak in de bescherming van de volksgezondheid niet hebben uitgevoerd, waarom dit middel in de eerste plaats tot de markt is toegelaten en waarom zij dit middel nog niet van de markt hebben gehaald. Artsen en apothekers dienen derhalve de belangen van hun patiënten te beschermen door agomelatine niet aan hen voor te schrijven of af te leveren.