Behandeling van acute otitis media bij kinderen onder de twee jaar in de huisartsenpraktijk

Achtergrond. In verscheidene meta-analysen is aangetoond dat antibiotica bij acute otitis media slechts een beperkte klinische verbetering teweegbrengen. Daarom wordt vaak het advies gegeven om het gebruik van antibiotica te beperken tot kinderen met een verhoogd risico van complicaties, zoals bij kinderen jonger dan twee jaar. Dit advies moet mogelijk op basis van het onderstaande worden herzien.
Methode. In een gerandomiseerd dubbelblind onderzoek in Nederlandse huisartsenpraktijken werden amoxicilline en placebo vergeleken bij 240 kinderen, in de leeftijd van zes maanden tot twee jaar, die zich presenteerden met acute otitis media.1 De diagnose berustte op een kenmerkend klinisch en otoscopisch beeld.2 Kinderen die kort tevoren antibiotica hadden gebruikt, en kinderen die vanwege een eerdere episode van acute otitis media al aan het onderzoek hadden deelgenomen, werden van het onderzoek uitgesloten. Van de 362 patiëntjes die aan de inclusiecriteria van het onderzoek voldeden, werd een derde deel niet gerandomiseerd om logistieke reden (49), omdat toestemming werd geweigerd (46), of omdat het kind naar het oordeel van de huisarts antibiotica nodig had (27). De overige 240 kinderen werden gedurende tien dagen behandeld met amoxicilline 40 mg/kg lichaamsgewicht per dag óf met placebo, in drie doses per dag. Alle kinderen kregen decongestiva en zonodig paracetamol. De uitkomsten werden beoordeeld na vier en elf dagen, en na zes weken.
Resultaat. Op de vierde dag deden aanhoudende klachten, zoals pijn, koorts en huilen, zich significant vaker voor in de placebogroep dan in de amoxicillinegroep (72% vs. 59%; p=0,03). Ook de koorts hield significant langer aan in de placebogroep dan in de amoxicillinegroep (3 vs. 2 dagen; p=0,004). Hoewel er in de duur van de pijn en het huilen gedurende de eerste tien dagen geen significant verschil bestond (9 vs. 8 dagen), was het gebruik van paracetamol hoger in de placebogroep (4,1 vs. 2,3 doses; p=0,004). Tussen de groepen bestond geen verschil in het otoscopische beeld na vier en elf dagen. Het aantal patiënten bij wie na zes weken otitis media met effusie was ontstaan, zoals werd bepaald met tympanometrie, was in beide groepen gelijk.
Conclusie onderzoekers. Zeven tot acht kinderen met acute otitis media, in de leeftijd tussen 6 en 24 maanden, zullen met amoxicilline moeten worden behandeld om bij één kind op de vierde dag een vermindering van de klachten te verkrijgen. Tenzij onzeker is of het kind nauwkeurig kan worden geobserveerd, is deze winst te bescheiden om de huisarts te adviseren bij het eerste bezoek routinematig antibiotica voor te schrijven.

<hr />