Nieuwe gegevens over tromboserisico van drospirenonbevattende anticonceptiva

Achtergrond. In Gebu 2009; 43: 105-106 zijn twee observationele onderzoeken over het tromboserisico van orale anticonceptiva besproken.1 2 Geconcludeerd werd dat anticonceptiva met gestodeen (merkloos, Femodeen®, Minulet®), desogestrel (Cerazette®, Marvelon®, Mercilon®), cyproteron (merkloos, Diane-35®, Minerva®) en drospirenon (Yasmin®, Yaz®) meer aanleiding gaven tot trombose dan anticonceptiva met levonorgestel (bv. merkloos, Microgynon®). Recent zijn twee additionele onderzoeken gepubliceerd waarin ook de associatie tussen drospirenonbevattende anticonceptiva en het risico op veneuze trombo-embolie is onderzocht.3 4

Onderzoek 1. Methode. In een patiëntcontrole-onderzoek, dat was gebaseerd op (ofwel genest in) de Britse ’General Practice Research Database’ (GPRD), is de associatie onderzocht tussen het risico op niet-fatale idiopathische veneuze trombo-embolie van huidige gebruiksters van combinatieanticonceptiva met drospirenon in vergelijking met huidige gebruiksters van combinatieanticonceptiva met levonorgestrel.3 Patiënten waren vrouwen van 15 tot 44 jaar zonder belangrijke risicofactoren voor veneuze trombo-embolie, die een nieuwe episode van gebruik van een oraal anticonceptivum met 30 μg oestrogeen in combinatie met drospirenon of levonorgestrel waren begonnen en die een eerste diagnose van veneuze trombo-embolie hadden gekregen in de periode tussen 2002 en 2009. Controlepersonen zonder veneuze trombo-embolie werden in een verhouding van vier op één gekoppeld (ofwel gematcht) aan patiënten op de factoren leeftijd, duur van het gebruik en praktijk.

Resultaat. Het GPRD-gegevensbestand bevatte 61 patiënten met veneuze trombo-embolie waaraan 215 controlepersonen werden gekoppeld. Het huidige gebruik van drospirenonbevattende anticonceptiva was geassocieerd met een drievoudig verhoogd risico op niet-fatale veneuze trombo-embolie (odds ratio OR 3,3 [95%BI=1,4-7,6]) in vergelijking met levonorgestrelbevattende anticonceptiva. In subgroepanalysen werden geen aanwijzingen gevonden dat de uitkomsten waren vertekend door bias die was toe te schrijven aan verwijzing, diagnostiek, eerste gebruik, duur van het gebruik of overstappen naar een andere combinatie.

Conclusie onderzoekers. De bevindingen dragen bij aan het alsmaar groeiende bewijs dat gecombineerde anticonceptiva die drospirenon bevatten een hoger risico op veneuze trombo-embolie geven dan combinatieanticonceptiva met levonorgestrel.3

Onderzoek 2. Methode. In een patiëntcontrole-onderzoek dat was gebaseerd op een Amerikaans gegevensbestand waarin gegevens worden verzameld over rekeningen betaald door gezondheidsinstellingen, is de associatie onderzocht tussen het risico op niet-fatale idiopathische veneuze trombo-embolie bij vrouwen die combinatieanticonceptiva met drospirenon gebruikten in vergelijking met vrouwen die combinatieanticonceptiva met levonorgestrel gebruikten.4 Patiënten waren vrouwen van 15 tot 44 jaar die na januari 2002 een oraal anticonceptivum met drospirenon of levonorgestrel gebruikten en die een eerste diagnose van veneuze trombo-embolie hadden gekregen, zonder dat zij daarvoor klinische risicofactoren hadden. Controlepersonen kwamen overeen wat betreft leeftijd en duur van het gebruik.4

Resultaat. In het gegevensbestand werden 186 nieuwe gevallen van idiopathische veneuze trombo-embolie aangetroffen, waaraan 681 controlepersonen waren gekoppeld. Het risico op veneuze trombo-embolie bij gebruik van drospirenonbevattende anticonceptiva in vergelijking met dat van levonorgestrelbevattende anticonceptiva was 2,3 maal zo hoog (OR 2,3 [1,6-3,2]).4

Conclusie onderzoekers. Het risico op niet-fatale veneuze trombo-embolie bij gebruiksters van orale drospirenonbevattende anticonceptiva is circa tweemaal zo hoog als dat van levonorgestrelbevattende anticonceptiva.

Plaatsbepaling

Met de hier besproken twee onderzoeken zijn er thans vier onafhankelijke observationele onderzoeken gepubliceerd waarin een verhoogd risico op veneuze trombo-embolie is gevonden van drospirenonbevattende anticonceptiva in vergelijking met levonorgestrelbevattende anticonceptiva.
De fabrikant van drospirenonbevattende anticonceptiva, Bayer, maakt op haar website slechts melding dat deze twee onderzoeken zijn gepubliceerd, maar neemt de verwijzing ernaar niet op. Zij geeft aan dat onderzoek heeft bevestigd dat de balans van werkzaamheid en bijwerkingen van drospirenonbevattende anticonceptiva positief is.5 Op de website wordt onder meer verwezen naar twee door de industrie gesponsorde observationele onderzoeken uit 2007, waarin geen verhoogd risico op veneuze trombo-embolie werd gevonden van dergelijke anticonceptiva.6 7 Van industriegesponsorde onderzoeken is bekend dat zij vaker een conclusie geven die in het voordeel van de fabrikant uitvalt.8

<hr />